Ertu að fara að grafa?
Áður en grafið er, er nauðsynlegt að hafa góða yfirsýn yfir verkefnið og vinnusvæðið. Góður undirbúningur stuðlar að öruggri og árangursríkri framkvæmd.
Veitulagnir í skurði
Strengir
Strengir eru viðkvæmir fyrir hnjaski og helstu bilanavaldar eru:
- kápuskemmdir
- tog í tengingar
- krappar beygjur
Því er mikil áhersla lögð á að vel sé frá veitulögnum gengið í opnum skurðum. Gæta þarf þess að engar kápuskemmdir verði, ekki sé togað í tengingar og að ekki séu settar of krappar beygjur á strengi.
Þegar ganga þarf frá veitulögnum í skurðum til geymslu
- Festa þarf þær upp í trérennum eða plastpípubútum sem hengdir eru upp í göngubrýr, hæla eða traustar festur minnst hálfan metra frá skurðbrún.
- Nota skal band sem er minnst 8 mm í þvermál og minnst 10 mm þegar bundnar eru upp vatnsleiðslur.
- Milli upphengja rafstrengja ætti ekki að vera meira en 3 m þar sem plastpípubútar eru notaðir.
- Þegar bundnar eru upp þungar vatnslagnir ættu upphengjur að vera með 12 m millibili.
- Þegar grafið er undan sverum lögnum skal hafa samband við okkur um frágang þeirra til geymslu á framkvæmdatíma.
Geymsla veitulagna sem þvera skurði
- Þar sem veitulagnir þvera skurði þarf að binda þær upp á bita sem þarf að vera því traustari sem skurðurinn er breiðari.
Geymsla veitulagna í bognum skurði
- Þegar gengið er frá veitulögnum í bognum skurðum, og þá sérstaklega rafstrengjum, þarf að binda þær upp með þéttari hælum en í beinum skurði.
- Ekki má vera meira en 1 m milli hæla.
Geymsla veitulagna í lengri tíma skal vera í lokuðum tréstokki
- Þar sem geyma á veitulagnir ófrágengnar í lengri tíma þarf að ganga frá þeim í lokuðum tréstokk.
- Gæta þarf sérstaklega að því að leggja sand að lögnum þar sem þær fara inn í stokkinn og að tryggja stöðugleika stokksins með stífum.
- Ganga þarf sérstaklega frá samningi við Veitur um geymslu veitulagna í tréstokk til langs tíma.
Beygjur á strengjum
Beygjur á strengjum eiga alltaf að vera með stærri beygjuradíus en fimmtánfalt þversnið strengsins. Á myndinni er sýnt hvernig meta má hversu mikið má beygja strengina.
- Dæmigerður heimtaugarstrengur er um 2 cm í þvermál og beygjuradíusinn má þá vera 30 cm.
- Dæmigerður notendastrengur er 3,5 cm í þvermál og má beygjuradíus á slíkum streng ekki vera minni en 55 cm.
- Dæmigerður háspennustrengur er rúmir 6 cm í þvermál og má beygjuradíus á slíkum streng ekki vera minni en 1 m.
Olíustrengir eru mjög viðkvæmir fyrir hnjaski í opnum skurðum og ætti að beygja þá og hreyfa sem allra minnst.
Samfelldar plastpípur
- Í dag eru grennri kaldavatnslagnir lagðar í plastpípum sem soðnar eru saman og þola talsverðan togkraft en ganga ætti frá þeim pípum sem settar eru saman með tengjum á sama hátt og rafstreng í skurðum.
Nýjar heimlagnir Veitna, það er heimæðar heits og kalds vatns ásamt rafmagnsheimtaugum, eru lagðar í samfelldum plast ídráttarrörum frá lóðamörkum að húsi.
Ljósleiðarar fjarskiptakerfa liggja einnig í jörðu og best að hafa beint samband við þau fyrirtæki fyrir nánari upplýsingar.
Seigjárnspípur/Ductile
- Seigjárnspípur eða ductilepípur eins og þær eru oftast kallaðar eru ekki soðnar saman heldur lagðar í beinum leiðum milli festa. Slíkar pípur má ekki skilja eftir á lofti nema í samráði við Veitur.
- Þá verður að tryggja að ekki sé grafið frá hornstykkjum og festum þeirra.
- Þessar lagnir þola sáralítinn togkraft því á samskeytum þeirra eru einungis gúmmíþéttingar.
Stálpípur
- Flestar hitaveitulagnir eru einangraðar stálpípur í plastkápu.
- Þessar lagnir eru ekki sveigjanlegar og gæta verður þess að reyna ekki of mikið á þær meðan þær eru á lofti.
- Byggja þarf undir þær þegar búið er að grafa frá þeim.
Þveranir strengja
- Undir akbrautir, innkeyrslur og þar sem við á eru lagðar plastpípur til ídráttar jarðstrengja oftast rauðar að lit.
- Pípurnar eru 50 mm fyrir granna strengi, 110 mm fyrir svera strengi og 50 mm fyrir ljósleiðara.
- Mikilvægt er að sanda vel að pípunum og milli þeirra svo þær leggist ekki saman þegar skurður er fylltur.
Frágangur og samsetning á olíustrengjum
Samsetningar olíustrengja eru mjög viðkvæmar fyrir hnjaski. Í skurðum þar sem grafið er frá slíkum samsetningum þarf að losa jarðefni frá þeim og byggja undir þær eða binda upp til að komast hjá áraun á samsetningarnar (tengihólka) og strenginn sjálfa